Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku i związany z tym szereg zmian prawnych, spowodowały prawdziwy zalew rynku samochodowego używanymi wozami sprowadzanymi zza zachodniej granicy. Oprócz setek tysięcy aut osobowych, także przewoźnicy autobusowi zaczęli znacznie szerzej korzystać z tego alternatywnego źródła odnowy swojego taboru.

Przewoźnicy podchodzą różnie do "nowych" zakupów. Niektóre wozy nim wyjadą na linie zostają w całości przemalowane w barwy zakładowe, wymieniana jest tapicerka, elementy wnętrza (a czasem nawet porysowane szyby), z innych autobusów zaś usuwa się czasem tylko pozostały po poprzednim właścicielu numer taborowy i od razu po przerejestrowaniu wysyła w miasto.

Trudno dyskutować nad sensem zakupów używanego taboru. Niewątpliwie autobusy z Zachodu oferują lepszy komfort jazdy pasażerom, niż wysłużone Jelcze i Ikarusy. Dotychczasowe doświadczenia przewoźników pokazują jednak, że nie ma co liczyć na bezawaryjność tego taboru. Są to jak by nie patrzeć wozy używane, których koszt utrzymania z biegiem lat będzie rósł. Mimo wszystko wydaje się jednak, że w naszych obecnych realiach jest to godna uwagi alternatywa.

W dalszej części artykułu staraliśmy się zebrać wszystkie dostępne nam informacje o sprowadzonych autobusach, które pojawiły się w ciągu ostatniego czasu na drogach naszego regionu.

PKM Jaworzno

Jaworznickie przedsiębiorstwo już nie pierwszy raz wspomaga się używanymi autobusami. Eksploatowane wozy pochodzą praktycznie tylko z BVG, z którym firma utrzymuje od dawna kontakty. W minionym roku, po kilkuletniej przerwie, z Berlina sprowadzono 7 wozów - 3 przegubowe Mercedesy O405GN2, 2 krótkie MAN-y NL262 oraz rzutem na taśmę jeszcze dwa przegubowce MAN NG272. Pierwszą "jaskółką", zapowiadającą nowe wozy był testowany na początku roku MAN NL262 1132, który jednak ostatecznie wrócił do BVG (zakupiono inne wozy). Wszystkie autobusy przed wyjazdem na drogi zostały przemalowane w nowe barwy zakładowe PKM Jaworzno, w Mercedesach zaś dodatkowo wymieniona została tapicerka siedzeń i szyby w oknach.

PKM Bytom

Na bytomskiej zajezdni pojawiły się używane Neoplany. Zakupiono ich w tym roku całkiem pokaźną ilość, łącznie 15 sztuk: 4 przegubowe N4021NF z Bielefeld, 1 krótki N4016NF z Bielefeld (najprawdopodobniej) i 10 krótkich N4014NF z Berlina. Autobusy reprezentują pierwszą generację niskopodłogowców Neoplana. Większość taboru pozostała w barwach poprzednich właścicieli (na kilku wozach wykorzystano poprzednie malowanie jako podkład pod reklamę usług firmy), jeden wóz (7906) otrzymał pełne malowanie zakładowe, a jeden z ex berlińskich wozów (7905) przemalowano częściowo, pozostawiając górę wozu w oryginalnym piaskowym kolorze.

PKM Sosnowiec

Największy zagłębiowski przewoźnik także kupował w tym roku autobusy pochodzące z Niemiec i to w całkiem sporych ilościach. Pierwszym sprowadzonym wozem był dość nietypowy model MAN-a, średniopodłogowy wóz typu EL202. Wszystkie pozostałe autobusy to także MAN-y, ale już niskopodłogowe modele NL202, NL262 i NG312. Przegubowce - co jest rzadkością na zachód od Odry - są czterodrzwiowe. Autobusy jeździły wcześniej w różnych miastach - Augsburgu, Kempten i Berlinie. Większość wozów przemalowano w sosnowieckie malowanie zakładowe, zainstalowano też polskie wyświetlacze diodowe.

PUP Czeladź

Firma z Czeladzi, jako bodaj jedyna wśród przewoźników prywatnych jeżdżących na zlecenie KZK GOP, sprowadziła używane niskopodłogowce do obsługi swoich linii. Znany już MAN NG272 12 (pochodzący z CVAG Chemnitz) był pierwszym przegubowcem z niską podłogą jeżdżącym dla największego organizatora w regionie. Zakupiono też kilka wozów standardowych, typu NL202 lub NL262. Autobusy w większości (poza jednym o numerze 53) są trzydrzwiowe. Część z nich przemalowano w niebiesko-granatowe barwy przewoźnika. Autobusy pochodzą z różnych większych i mniejszych niemieckich miejscowości, a także z Berlina. Jak dotąd na ulicach pojawiły się tylko trzy ex-berlińskie MAN-y, jednakże wiadomo nieoficjalnie, że jest ich znacznie więcej. W ostatnich dniach minionego roku zakupiono jeszcze drugiego przegubowca, który otrzymał numer 83. Pochodzi także z CVAG.

Nowak Świerklaniec

Pewnym zaskoczeniem (oczywiście na plus) jest sprowadzenie niskopodłogowców przez jeżdżącego głównie dla MZKP przewoźnika prywatnego ze Świerklańca. We wrześniu pojawił się O405N, a pod koniec października dołączył do niego NL202. Obydwa wozy zostały przemalowane w biało-czerwone malowanie zakładowe, a w Mercedesie pojawiły się po pewnym czasie wyświetlacze.

PKM Tychy

W Tychach obrano na mapie odmienny kierunek pozyskiwania taboru używanego. Sprowadzane są skandynawskie DAB-y i Volvo, w tym typy praktycznie nie spotykane u innych przedsiębiorstw komunikacyjnych w regionie. Z początkiem minionego roku zakupiono partię dziesięciu sztuk niskopodłogowych DAB-ów 15-1200C (prawdopodobnie z Kopenhagi), następnie latem pojawiły się dwa DAB-y 7-1800B oraz Volvo B10MA-55 Säffle. Kolejne zakupy jeszcze bardziej zadziwiły pasażerów i miłośników, gdyż na ulicach pojawiło się sześć przegubowych Heuliezów GX417 prawdopodobnie z Belgii (zabudowa podwozia Volvo B10LA). W styczniu 2006 do dziesiątki już jeżdżących krótkich DAB-ów dołączył jeszcze jeden. Część wozów wyposażono w wyświetlacze, część przemalowano też w miejskie zielono-żółte barwy.

Elbud Jaworzno

Niewielka firma transportowa z Jaworzna zakupiła od jednego z przewoźników prywatnych egzotycznego nieco Neoplana N4009. Autobus przemalowano w barwy zakładowe, a kursuje od niedawna na linii PKM Jaworzno nr 307, gdzie Elbud świadczy usługi jako podwykonawca.

PKM Jastrzębie Zdrój

Jastrzębskie przedsiębiorstwo komunikacyjne zakupiło 10 sztuk MAN-ów NL262, dokładnie z tej samej serii, co wozy z Jaworzna. Wozy przemalowano w większości w barwy zakładowe PKM. Jednym z powodów zakupów było zwiększenie ilości uruchamianego taboru w związku z wygranym przetargiem na obsługę linii w okolicy Wodzisławia Śląskiego. Pod koniec 2005 roku w Jastrzębiu pojawił się jeszcze używany dwudrzwiowy MAN NL263.

PKS Rybnik

Rybnicki PKS zakupił we wrześniu 2005 trzy niskopodłogowe przegubowce MAN NG272 z niemieckiego Chemnitz. Autobusy, których jeden z braci jeździ już od pewnego czasu w Czeladzi, przemalowano w barwy zakładowe PKS-u. Wozów na co dzień nie zobaczymy naturalnie na dalszych trasach, gdyż obsługują linie miejskie ZTZ Rybnik.

Transgór Rybnik

Używane przegubowe Mercedesy z BVG pojawiły się także na bazie rybnickiego Transgóru. Autobusy przemalowano w obowiązujące w Rybniku barwy komunikacji miejskiej i trzeba przyznać, że prezentują się w nich bardzo korzystnie.

V-Bus Żory

Firma V-Bus to w temacie autobusów używanych sprowadzanych z Zachodu zagadnienie samo w sobie. Przedsiębiorstwo należy do niemieckiej grupy Vetter Busunternehmen, co daje niewątpliwie duże możliwości pozyskiwania taboru. W poniższym zestawieniu ograniczymy się jedynie do wozów, które sprowadzono w ostatnim czasie w celu obsługi linii objętych w październiku 2005 roku w Wodzisławiu Śląskim. Jest to głównie przegląd standardowego taboru z najprzeróżniejszych niemieckich miast i miasteczek (MAN-y serii NL2x2 i Mercedesy O405N), ale pojawiły się także autobusy lokalne MAN ÜL272.

Powyższe podsumowanie z pewnością jest niepełne - nie sposób jednak ogarnąć całego regionu. Pominięto m.in. pojazdy sprowadzane przez przewoźników prywatnych, jeżdżących na własny rachunek. Jak widać, w wielu przypadkach brakuje danych o historii pojazdów - za wszelkie uzupełnienia lub wskazówki będziemy wdzięczni.

Program wymiany taboru w berlińskich zakładach komunikacyjnych (BVG) sprawił, że większość autobusów sprowadzono właśnie stamtąd - wozy te pojawiły się w Bytomiu, Czeladzi, Jastrzębiu Zdroju, Jaworznie, Rybniku i Sosnowcu (a także w innych miastach w kraju - w Gdańsku, Wejherowie, Kartuzach, Słupsku, Szczecinie i Policach). W ciągu niespełna roku pojawiło się na samym Śląsku około pięćdziesiąt wozów z BVG - czyli średnio co drugi w naszym zestawieniu! I nie zanosi się, aby miał być to koniec...

K. Bojda